arrow-down arrow-left arrow-right circle dot-circle frame i-dribbble i-facebook i-instagram i-lookup i-see i-tumblr i-twitter i-vimeo menu-arrow menu-line-arrow square studiometa
مجله لیموشیرین
دسته بندی این مقاله برندینگ تبلیغات و بازاریابی
logo
قبلی بعدی
آرکی تایپ چیست و چه اهمیتی دارد؟

آرکی تایپ چیست و چه اهمیتی دارد؟

آرکی تایپ در کتب و منابع به عنوان ابزار هایی شناخته می ¬شوند که ماهیت عموم انسان¬ ها و جنبه¬ عام زندگی انسانی را به نمایش می ¬گذارند. اغلب در کتب و نمایشنامه¬ های کلاسیک این موارد به وضوح توصیف شده ¬اند. هر چند در واقع در ادبیات جدید و حتی کتب کودک و نوجوان نیز انواع این موارد استفاده می ¬شوند. به شکل کلی می ¬توان گفت که شخصیت ¬هایی که به شکل نمادین، مفاهیم جهانی و تجارب پایه¬ انسانی  را مستقل از زمان و مکان بسط می ¬دهند، آرکی تایپ هستند.
در حین مطالعه¬ این موارد در آثار نویسندگان شاخصی چون شکسپیر و دیکنز، نویسندگان جدید در داستان ¬های کوتاه و نمایشنامه¬ ها برای خلق شخصیت ¬های مختلف در متون خود از آرکی تایپ ها بهره می ¬برند. علاوه بر خلق شخصیت¬ ها، برای نشان دادن ماهیت انسانی در بافت داستانی نیز از این سبک و ابزار استفاده می ¬شود.

آرکی تایپ

انواع آرکی تایپ

به شکل کلی دو دسته¬ اصلی وجود دارد: شخصیت و موقعیت. نوع شخصیت دقیقا معادل واژه¬ لغوی آن است. به این مفهوم که در یک داستان، شخصیت¬ ها مجموعه ای از کارکردهای مختلف را ایفا می ¬کنند تا به داستان یک خط روند ببخشند. این کارکردها مشخص کننده نوع آرکی تایپ شخصیت مورد نظر است. نوع موقعیت مشخص کننده¬ بافت و زمینه¬ داستانی است که وقایع در آن رخ می ¬دهند. انواع شخصیت درون بافت انواع موقعیت ¬ها قرار داده می ¬شوند. هر دوی این موارد با هم زمینه¬ داستان را ایجاد می کنند.

انواع آرکی تایپ شخصیت

قهرمان
شخصیت قهرمان داستان می ¬تواند زن یا مرد باشد. این شخصیت به گونه ¬ای طراحی می ¬شود که فرد مثبت داستان باشد. این نوع شخصیت دارای شجاعت، صداقت و نیک¬خواهی است و میل ذاتی به عدالت دارد. آن¬ها با شخصیت های منفی اطراف خود می ¬جنگند. این آرکی تایپ بازتاب شخصیت ناخودآگاه ما انسان ها است. تمام قهرمانان ویژگی ¬های مشخصی را به اشتراک می ¬گذارند. این ویژگی¬ ها شامل موارد زیر است:
·       موقعیت ¬های غیرعادی از بدو تولد و در محیط اطراف آن¬ها
·       محل زادگاه خود را ترک می ¬کنند تا با سایرین زندگی کنند
·       برخی از حوادث-غالبا از نوع تراژدی- آن¬ها را به سمت شخصیت خیرخواهی سوق می ¬دهد
·       استعداد های ماورایی دارد
·       آن¬ها باید خود را به اثبات برسانند
·       مرگ یک قهرمان اغلب با نوعی مزایای معنوی همراه است
در برخی موارد قهرمانان داستان¬ ها برای نشان دادن اخلاقیات و ارزش¬ های یک جامعه به تصویر کشیده می -شوند. قهرمان در موقعیت مورد نظر قرار می گیرد تا افراد متوجه شوند جامعه از مردم می ¬خواهد که چگونه باشند.

شخصیت مادرانه
در ادبیات، شخصیت مادرانه کاراکتری است که از نظر جسمی و ذهنی از سایرین مراقبت می ¬کند یا آن¬ها را تغذیه می¬ کند. این شخصیت لزومی ندارد پیر باشد می ¬تواند جوان بوده و یا دوست شخصیت قهرمان باشد و به وی کمک کند. حتی فردی که در روند داستان فداکاری می ¬کند می ¬تواند این شخصیت باشد. اگرچه که اکثر افراد در ارتباط با نقش ¬های مادرانه ذهنیتی مشابه و یا کلیشه ¬ای دارند، این شخصیت می ¬تواند نقشی متفاوت را ایفا کند. این نوع از شخصیت مادرانه ویژگی های زیر را داراست:
·       مراقبت کننده
·       فداکار و از خود گذشته
·       معلم و آموزش ¬دهنده 

شخصیت بی¬گناه و معصوم
این نوع شخصیت نیز مشابه آنچه که از معنای لغوی آن برداشت می ¬شود، رفتار می ¬کند. این شخصیت گاها یادآور جوانی از دست رفته و نشان ¬دهنده¬ امیال افراد برای بازگشت دوره¬ جوانی است. به شکل کلی نیز نمایانگر شخصیتی پاک و معصوم است که تحت تاثیر اتفاقات ناگوار و محرومیت ¬ها قرار نگرفته است و می ¬خواهد که شاد باشد و دیگران نیز همین احساس را داشته باشند. شخصیت¬ های معصوم معمولا در وجود سایرین فقط خوبی می ¬بینند. در پشت این شخصیت نوعی الهام برای افراد وجود دارد که خوبی را انتخاب کنند. در مقایسه با شخصیت قهرمان، شخصیت معصوم نسبتا خنثی است. آن¬ها تاریخچه ¬ای از مشکلات پیچیده ندارند و به سادگی نمایانگر امیال نیک انسانی هستند.

شخصیت راهنما
شخصیت راهنما اغلب محافظ نیز می ¬باشد. آن¬ها از شخصیت اصلی مراقبت می ¬کنند و به شخصیت¬های حاشیه و ثانویه نیز کمک می¬ کنند. هدف آن¬ها این است که به شخصیت قهرمان کمک کنند که در انجام وظایف خود موفق باشد. این شخصیت معمولا به عنوان یک پیرمرد یا پیرزن خردمند به تصویر کشیده می ¬شود هرچند که پیر بودن لزوما جز این آرکی تایپ نیست. در بسیاری از کتب علاوه بر راهنمایی قهرمان اصلی نقش ¬های دیگری نیز توسط این شخصیت ایفا می¬شود مثل رهبری.

شخصیت راهنما_آرکی تایپ

افراد ثانویه یا حاشیه
افراد ثانویه ابزاری هستند که به وسیله¬ آن دیدگاه نویسنده در ارتباط با شخصیت ¬های اصلی نمایش داده می¬شود. افراد ثانویه با قهرمانان و شخصیت¬ های شریر داستان در ارتباط هستند. علاوه بر این کانالی برای ایجاد طنز در روند داستان هستند. یکی از ویژگی ¬های اصلی این نوع شخصیت این است که به شخصیت قهرمان یا شرور داستان کاملا وفادار هستند. این شخصیت¬ها به شکلی طراحی می ¬شوند که می ¬توانند برای شخصیت اصلی فداکاری کنند و خود را در معرض خطر قرار دهند.

شخصیت قربانی
این نوع شخصیت در واقع برای تمام اتفاقات منفی در روند داستان سرزنش می ¬شود. در برخی موارد حتی این نقش ممکن است به یک گروه و مجموعه¬ ای از افراد داده شود. این نوع شخصیت در منابع قدیمی ادبی نیز به وفور وجود دارند.

شخصیت شرور
برخی افراد به شخصیت ¬های منفی داستان علاقه دارند. هدف اصلی این نوع آرکی تایپ این است که در برابر شخصیت قهرمان داستان باشد و او را شکست دهد. بسیاری از داستان ¬های ادبی ساختار خوبی در برابر بدی را دنبال می¬کنند. در روند داستان بدون شخصیت منفی، شخصیت قهرمانی شکل نمی ¬گیرد و بالعکس. در واقع این دو شخصیت دو روی یک سکه هستند.

شصیت شرور

آرکی تایپ¬های موقعیتی

·       سفر: در واقع تمام داستان حول سفر جسمی، ذهنی یا احساسی شخصیت اصلی می ¬چرخد. این سفر ماهیت شخصیت قهرمان را نمایان می ¬سازد
·       پیش زمینه: در حین ورود شخصیت اصلی به جریان داستانی همیشه وقایعی رخ می ¬دهند تا شخصیت قهرمان به بلوغ و پختگی برسد. این اتفاقات زمینه را برای تغییرات شخصیت اصلی فراهم می-کنند.
·       خوبی در برابر بدی: در بسیاری از داستان¬ها تقابل شخصیت¬های مثبت و منفی وجود دارد
·       سقوط: در برخی داستان¬ ها، شخصیت اصلی دچار سقوط به علت انتخاب یا عملکرد ضعیف خود می¬شوند.

علت اهمیت آرکی تایپ ها

آرکی تایپ¬ها از این جهت حائز اهمیت هستند که به مخاطبین اجازه¬ پیدا کردن نوعی ارتباط و اتصال بین خود و شخصیت¬ها را می¬دهند. در نتیجه فرد بیشتر در جریان داستانی غرق می¬شود. این رخداد سبب می¬شود مخاطبین به جنبه¬ هایی از خود پی ببرند که تا قبل از آن مورد توجه نبوده¬اند. جوامع نیز به نوبه¬ی خود به بخش از ساختار یا فرهنگ خود که چندان مناسب نبوده ممکن است پی ببرند. از طریق ادبیات و با ابزارهایی مشابه آرکی تایپ، جامعه به جنبه¬ های مثبت و منفی خود آگاه تر می¬شود. این شخصیت¬ های رایج که در بالا ذکر شد همگی به این نکته کمک می ¬کنند که بخشی از واقعیت از طریق رسانه¬ ها بیان گردد و از قالب صفحات کتاب فراتر رفته و به قلب مخاطبین وارد شود و بر آن¬ها اثر بگذارد.

مقالات مرتبط
نظر شما درباره این مقاله